سودای مکالمه خنده آزادی

انتشارات چشمه منتشر کرد:دو نفر در اتاقی هستند. سکوت حاکم است. سپس یکی از آن‌ها می‌گوید: «وای!» گزاره‌ی «وای»، اگر به صورت منفرد در نظر گرفته شود، پوچ و بی‌معناست، اما با این‌همه این گفت‌وگوی غریب که فقط یک واژه را در بر می‌گیرد- اما در حقیقت با لحنی بسیار بامعنا بر زبان جاری شده- سرشار معنا و مفهوم است و هیچ کم‌وکاستی ندارد.برای روشن شدن معنا و مفهوم این گفت‌وگو به ناگریز باید آن را بررسی کرد. اما در واقع، ما در این موارد چه چیزی را می‌توانیم بررسی کنیم؟ اگر بخش صرفاً کلامی این گزاره را از هر سو بچرخانیم و زیرورو کنیم و جنبه‌های آوایی، صرفی و معنایی واژه‌ی «وای» را با نهایت دقت هم معین سازیم، سر سوزنی به درک مفهوم جامع این گفت‌وگو نزدیک نخواهیم شد.فرض کنیم که آهنگ بیان واژه‌ی موردنظر برای ما شناخته شده باشد؛ لحن سرزنشی شدید و اندکی هزل‌آلود. این شناخت خلاء معنایی ناشی از صوت «وای» را تا حدی پُر می‌کند، ولی معنای مجموعه‌ی گفت‌وگو را آشکار نمی‌سازد.پس چه‌چیزی در این میان کم است؟فروشگاه اینترنتی نیک بوک

محمد جعفر پوینده

هنر و پاسخگویی

انتشارات نیلوفر منتشر کرد:باختین علیرغم فراز و نشیب‌های حیاتِ شخصی‌اش دورانِ فکریِ درخشانی را پشتِ سر نهاد که طیفِ وسیعی از موضوعاتی را دربر می‌گرفت که تا امروز نیز چالش‌انگیز و پیچیده باقی مانده‌اند. انتشارِ نخستین دست‌نوشته‌های باختین –هنر و پاسخگویی و درباره‌ی فلسفه‌ی کنش– این نظر را تقویت می‌کند که ایده‌های او خارج از محدوده‌ی مطالعات ادبی نیز ارتباطِ چشمگیری با هم دارند. این متن‌ها که در میانه‌ی دهه‌ی سوّمِ حیاتِ او تحریر شده‌اند، آثاری فلسفی و نظری-اجتماعی‌اند که طیفِ گسترده‌ای از کلیدی‌ترین مباحثِ علوم‌انسانی را دربر می‌گیرند.اگرچه این مطالعات پیش از آن نوشته شده‌اند که باختین مدل‌واره‌ی فرازبانشناختی خاصِ خود را در اواخرِ دهه‌ی 1920 بسط دهد، اما به اختصار ایده‌های بعدیِ باختین را در خود دارند، یعنی ایده‌هایی درباره‌ی سرشتِ گفت‌وگوییِ زبان، فرهنگ و فردیّت، ماهیتِ پایان‌ناپذیرِ این پدیدارها، و اهمیّتِ محوریِ اتیک‌شناسی و پاسخگویی در حیاتِ بشری. این دست‌نوشته‌ها سویه‌ی دیگری از باختین را آشکار می‌کنند، سویه‌ای که در قیاس با متونِ بعدیِ او که مفاهیمِ آشنایی هم‌چون “کارناوال”، “چندآوایی” و “دگرمفهومی” را دربر می‌گیرند، کمتر موردِ توجه بوده است. این متون قاطعانه اثبات می‌کنند که باختین یک نظریه‌پردازِ اجتماعیِ بس پراهمیّت و ژرف‌نگر است.از مقدمه‌ی کتاب “باختین و علوم‌انسانی”فروشگاه اینترنتی نیک بوک

سعید صلح جو

پرسش های بوطیقای داستایفسکی

انتشارات نیلوفر منتشر کرد: در میان انبوه متون درباره داستایفسکی،پرسش های بوطیقای داستایفسکی یکی از هیجان انگیز ترین و نوآورانه ترین آثار است.این اثر با تکلیف اصلی نقادی ادبی دست و پنجه نرم میکند:ویژگی های هنر داستایفسکی کدامند،و چرا و چگونه با ویژگی های هنر دیگر رمان نویسان متفاوتند.کتاب باختین از زندگی نامه ی داستایفسکی هیچ نمیگوید،به محتوای ایدئولوژیک آثار او یا به جایگاه این محتوا در زمان و مکان نیز تنها انک اشارتی میکند.پرسش های بوطیقای داستایفسکی تعمدا تنها بر چند پرسش متمرکز است:نقش قهرمان در رمان های داستایفسکی؛شیوه ی ارائه ی ایده ها در رمان های او؛پرسش شلز آن فراداد ژانری که داستایفسکی وامدار آن است یا گمان می رود که به آن وابسته باشد؛و سرانجام،کاربرد ویژه ی زبان و گفت و گو در رمان های او،در اشتباه خواهیم بود،اگر که این پرسش ها را پرسش هایی صرفا فرمالیستی بخوانیم. فروشگاه اینترنتی نیک بوک

بوطیقای داستایفسکی

انتشارات آوای مکتوب منتشر کرد: به نظر بسیاری از منتقدین، میخائیل باختین یکی از بزرگ‌ترین نظریه‌پردازان ادبیات در قرن بیستم است. دامنه تاریخی نوشته‌های او و اوضاع سیاسی زمانه نگارش آن‌ها (به ویژه سرکوب سیاسی دوره استالین) از باختین یک فیلسوف اجتماعی حائز اهمیت ساخته‌اند. در اواخر دهه 1920 وی رساله «بوطیقای داستایفسکی» را نوشت که در سال 1929 منتشر شد. دغدغه اصلی باختین وضعیت و جایگاه ژانر ادبی است؛ گرچه وی در قالب نظریه تاریخی و فرهنگی به این مسئله می‌پردازد. از نظر باختین ژانرهای ادبی را تنها با در نظر گرفتن فقدان بشریت طبیعی می‌توان درک کرد. در طبیعت ما در وحدتی از روابط جنسی و زندگی خانوادگی، مرگ و زندگی، تغذیه، دفع، فصل‌های طبیعی و ریتم‌های طبیعی بدن زندگی می‌کنیم. مطالعه ژانر ادبی بر فرض از دست رفتن این حالت و تلاش برای بازگرداندن آن مبتنی است. ژانرهای ادبی بر محتوای فرهنگ در صورت نمادین تمرکز دارند. فقدان حالت طبیعی به واسطه تفاوت در صورت‌های زمان و مکان بیان می‌شود، و صورت بنیادین زمان و مکان کرونوتوپ است. صورت‌های فولکوری‌تر ادبیات ویژگی‌های اسطوره‌ای- که به واسطه قید و بندهای بهنجار محدود نشده است و گرایشی کاملا افزایشی نسبت به زبان دارند که در آن بخش‌های مختلف بدون هیچ محدودیت یا منطق وحدت‌بخشی گردآوری می‌شوند. در این سطح که انطباق و هماهنگی بیش‌تری با طبیعت وجود دارد، با چکامه‌های روستایی درباره هماهنگی‌ها و یکپارچگی‌ها طبیعت مواجه می‌شویم. از نظر باختین حیاتی‌‌ترین لحظات در ادبیات، به آثاری در فرهنگ عامه مربوط می‌شود که این انتزاع‌ها و سلسله مراتب‌ها را به چالش دعوت می‌کند. پارادایمی که در این‌جا باختین از آن استفاده می‌کند رمان‌های فئودور داستایفسکی است که از نظر او به منظور به چالش کشیدن سلسله مراتب‌های زیبایی شناختی از فرهنگ عامه استفاده می‌کنند. رمان‌های چند آوایی داستایفسکی خود ریشه در کارناوال آسایی دارد. فروشگاه اینترنتی نیک بوک

عیسی سلیمانی

مسائل بوطیقای داستایفسکی

انتشارات حکمت کلمه منتشر کرد: یکی از شروط داستایفسکی برای آفرینش انگاره‌ی یک ایده فهم عمیق اوست از سرشت گفت‌گویی اندیشه‌ی انسان و سرشت گفت‌گویی هر ایده‌ای . داستایفسکی می‌دانست که چگونه گستره‌ی حیات ایده را آشکار کند، مشاهده کند و نیز نشان دهد. ایده در آگاهی فردی تک افتاده‌ی شخص نمی‌زید-اگر ایده در آگاهی فری و تک افتاده بماند فاسد می‌شود و می‌میرد. ایده تنها آن جایی زنده می‌شود یا به عبارتی شکل می‌گیرد و پرورش می‌یابد و آن‌جایی بیان کلامی خود را باز می‌آفرینند و ایده‌هایی دیگران شود. اندیشه‌ی انسان تنها در آن جایی به اندیشه‌ی راستین مبدل می‌شود، یعنی یک ایده می‌شود که در تماسی زنده و استوار با اندیشه‌ی بیگانه‌ی دیگری باشد، اندیشه‌ای که در صدای کسی دیگر متجسد شده است، یعنی در آگاهی کسی دیگر که در گفتمان بیان می‌شود. در این نقطه‌ی تماس میان صدا-آگهی‌هاست که ایده زاده می‌شود و زندگی می‌کند. فروشگاه اینترنتی نیک بوک

نصراله مرادیانی

مسائل بوطیقای داستایفسکی (پالتویی)

انتشارات بیدگل منتشر کرد:یکی از شروط داستایفسکی برای آفریتش انگاره ی یک ایده فهم عمیق اوست از سرشت گفت و گویی اندیشه ی انسان و سرشت گفت و گویی هر ایده ای. داستایفسکی می دانست که چگونه گستره ی حیات ایده را آشکار کند و نیز نشان دهد. ایده در آگاهی فردی تک افتاده ای شخص نمی زید - اگر ایده در آگاهی فردی و تک افتاده بماند فاسد می شود و می میرد. ایده تنها آن جایی بیان کلامی خود را باز می آفریند و ایده هایی نو می زاید که وارد مناسبات گفت و گویی راستینی با ایده های دیگران شود. اندیشه ی انسان تنها در آن جایی به اندیشه راستین مبدل می شود. یعنی یک ایده می شود، که در تماسی زنده و استوار با اندیشه بیگانه ی دیگری باشد، اندیشه ای که در صدای کسی دیگر متجسد شده است، یعنی در آگاهی کسی دیگر که درگفتمان بیان می شود. در این نقطه ی تماس میان صدا- آگاهی هاست که ایده زاده می شود و زندگی می کند.فروشگاه اینترنتی نیک بوک

تخیل مکالمه‌ای جستارهایی درباره رمان

نشر نی منتشر کرد: باختین از اندیشمندان برجسته قرن بیستم است که افکارش برخی از لحظات ملتهب تاریخ جهان را بازتاب می‌دهد. دنیای باختین دنیایی دستخوش تغییر بود ــ با گذشته‌ای در حال فروپاشی و آینده‌ای شکل‌نیافته. انسان‌های بزرگ مانند سرزمین‌هایی که فصول گوناگون را تجربه می‌کنند دارای طبیعتی آکنده از دشت‌های وسیع، کوه‌های سربه‌فلک‌کشیده، چشمه‌سارهای فراوان و برکه‌های کوچک و بزرگ‌اند. دوزبانگی باختین از زمان طفولیت، آشناییش با زبان‌ها و فرهنگ‌های گوناگون در حین تحصیل و شرکت در گروه‌های مطالعاتی که به‌ندرت افرادی هم‌فکر و حتی هم‌رشته در آن‌ها یافت می‌شد، در کنار عدم تعیّن تاریخی و اجتماعی زمانه‌اش ردپایی مثبت و سازنده در اندیشه او باقی گذاشته‌اند. آراء باختین چون رودی خروشان نه‌تنها همواره جاری است و راه به عرصه‌های نو باز می‌کند، بلکه در بستر خویش نیز نمی‌گنجد و در کار بسط و تعمیق گذرگاه‌های نخست خود است. نگاه معرفت‌شناختی و هستی‌شناختی ویژه او به جهان در تمام نظراتش، ازجمله مکالمه‌گرایی، دگرمفهومی، کارناوال‌گرایی و چندصدایی، تجلی یافته و در همه ایده‌هایش احترازی قاطع از جزم‌گرایی، اقتدارطلبی و مطلق‌اندیشی مشاهده می‌شود. علاقه? وافر باختین به گونه? ادبی رمان نیز از همین نگرش نشئت می‌گیرد، چرا که بر اساس نظرات باختین هویت رمان در گرو تن‌ندادن به قوانین منجمد و خشک ادبی است. فروشگاه اینترنتی کتاب نیک بوک